Гастролі Тэатра Барыса Эйфмана

Нагадаем, Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны акадэмічны тэатр балета Барыса Эйфмана ў 2015-м прывёз у Вялікі тэатр Беларусі балет "Радэн", у 2016-м у Мінску была паказана драматычная гісторыя "Чырвоная Жызэль", а ў чэрвені 2022-га на беларускай сцэне прадставілі "Эфект Пігмаліёна".

Імя Барыса Эйфмана заўсёды асацыюецца з найбольш цікавымі мастацкімі эксперыментамі і смелым чытаннем класічных твораў. У сакавіку 2024-га Тэатр Барыса Эйфмана прадставіць на сцэне Вялікага тэатра Беларусі балет паводле рамана ў вершах А.С. Пушкіна - «Яўген Анегін» (пастаноўка 2009г.) і харэаграфічную інтэрпрэтацыю п'есы А.Чэхава - «Чайка. Балетная гісторыя» (прэм'ера спектакля прайшла ў 2022-м).

28 і 29 сакавіка - «Чайка. Балетная гісторыя». Балет у 2 дзеяннях на музыку С.Рахманінава і А.Сіткавецкага

Гэтая харэаграфічная інтэрпрэтацыя вялікай п'есы А. П. Чэхава магла б звацца "Таямніцы закулісся". Словазлучэнне, здольнае, на першы погляд, паслужыць ёмістай анатацыяй пастаноўкі, у рэчаіснасці адлюстроўвае толькі павярхоўны сэнсавы пласт прэм'еры.

«Чайка. Балетная гісторыя» апускае гледачоў у непаўторны, наэлектрызаваны запалам свет па іншым боку куліс – вабны і які дзівіць кантрастамі. У ім любоўныя інтрыгі пераплецены з пакутамі творчасці, асабістыя драмы - з загадкамі нараджэння работ мастакоў. «Адкрываючы невядомае» ў кананічным чэхаўскім тэксце, Барыс Эйфман даследуе, як з бясконца разнастайнай жыццёвай плыні, якая аб'ядноўвае ўзнёслае і нізіннае, вечнае і імгненнае, з'яўляюцца творы мастацтва.

«Ёсць кнігі і тэмы, якія гадамі не адпускаюць мяне, якія правакуюць на напружаныя інтэлектуальныя пошукі. Чэхаўская "Чайка" - геніяльны ўзор падобнага твора. За знешняй мернасцю сюжэту ў п'есе хаваецца лабірынт найважнейшых філасофскіх ідэй, – кажа Барыс Эйфман. – Дзеянне ў нашым спектаклі перанесена з сядзібы ў рэпетыцыйную залу, дзе эксперыментатар Трэплеў, апантаны пошукам новых танцавальных форм, супрацьстаіць паспяховаму харэографу Трыгорыну, які ставіць сваю версію «Лебядзінага возера», а юная артыстка Зарэчная супернічае з уладнай прымай Аркадзінай. Ужываючы інструментарый мовы балета, мы разважаем аб мяцежнай спробе ўзлёту душы і разбуральным прыгнёту паўсядзённасці, шматаблічнасці кахання і асуджанасці чалавека на адзіноту, нарэшце, - пра самую сутнасць тэатра… Пунктам скрыжавання ліній галоўных герояў выступае творчасць, якая дапамагае ўзнімацца над штодзённасцю, здабыць сябе, але таксама якое прыносіць пазбаўленні і ўнутраныя пакуты. Кожны з персанажаў пражывае ўласнае жыццё ў мастацтве і дэманструе асобы тып мастацкага таленту. Кожнаму - на сцэне і ў рэальнасці - прыгатаваны свае страхі і расчараванні... Балетны тэатр жорсткі і патрабавальны да ўсіх служыцеляў, няхай гэта будзе шматдоследны мэтр Трыгорын і самазачараваная зорка Аркадзіна або якія жадаюць трыумфу дэбютанты Трэплеў і Зарэчная. Першыя павінны штодзённай катаржнай працай адстойваць права на лідэрства. Доля другіх смутная: крушэнне асабістых і сцэнічных надзей, трагічнае ўсведамленне немагчымасці рэалізаваць пасланы дар. Гэты падэкатр чалавечых і тэатральных лёсаў уплятаецца ў партытуру бесперапыннага спектакля жыцця… Бясплодныя памкненні Трэплева. Творчая гібель становіцца сумным фіналам шляху маладога харэографа».

30 і 31 сакавіка - «Яўген Анегін». Балет у 2 дзеяннях на музыку П.Чайкоўскага і А.Сіткавецкага.

«…Не бяруся назваць ніводнай тэатральнай падзеі (з цяперашніх), пра якую вось так, імгненна, складаліся б легенды. Як наўрад ці знайду спектакль, які ў той жа меры, як балет Эйфмана, стаў бы люстэркам і летапісам свайго часу…» Алена Аляксеева, «Пецярбургскі дзённік»

Спектакль “Яўген Анегін” – харэаграфічная версія рамана ў вершах А. С. Пушкіна. У гэтым балеце Эйфман спалучыў класіку і сучаснасць. Пушкінскія героі пераўтвораны ў знакавых персанажаў нашага часу, якія прайшлі скрозь трывожную эпоху перамен, якія жывуць на зломе стагоддзяў. Нечаканае спалучэнне твораў Пятра Ільіча Чайкоўскага і рок-музыкі кампазітара Аляксандра Сіткавецкага дазваляе гледачам мацней прасякнуцца задумай харэографа.

Балет «Яўген Анегін» дае гледачу ўнікальную магчымасць – убачыць хрэстаматыйны сюжэт вачыма сучаснага чалавека.

«Звяртаючыся ў сваіх спектаклях да вялікай літаратуры, я спрабую выказаць мастацтвам харэаграфіі эмацыйнае ўзрушэнне ад судотыку з мудрасцю і творчай моцай нашых геніяльных папярэднікаў. Слова - гэта інструмент стварэння і разбурэння, яно здольна адрадзіць або знішчыць, - кажа Барыс Эйфман. - Мова цела як больш старажытны спосаб самавыяўлення нясе ў сабе агульназразумелыя эмацыйныя і духоўныя каштоўнасці. І звяртаючыся да літаратурнай першакрыніцы, я стаўлю за мэту выявіць тое, што можа сёння хваляваць маіх сучаснікаў, тое, што можна выказаць толькі вялікім мастацтвам харэаграфіі. Чаму я звярнуўся да рамана А. Пушкіна «Яўген Анегін», што хвалюе мяне сёння ў ім? Гэты раман названы «энцыклапедыяй рускага жыцця», у ім А. Пушкін празерыў і стварыў дзіўна дакладны архетып рускага характару свайго часу, стварыў паэтычную выяву рускай душы, загадкавай, непрадказальнай, незвычайна пачуццёвай. Усёй сваёй творчасцю я спрабую разгадаць таямніцу рускай душы. І зварот харэографа да рамана «Яўген Анегін» - гэта яшчэ адна спроба выказаць сакрамэнт духу. Я перанёс пушкінскіх герояў у нашы дні, у новыя абставіны, больш драматычныя, нават экстрэмальныя, калі стары свет разбураецца і жыццё дыктуе новыя правілы. Эксперымент гэты мне быў неабходны для таго, каб адказаць на хвалюючае мяне пытанне - што ёсць руская душа сёння? Ці захавала яна сваю самабытнасць, сваю таямніцу, сваю прыцягальнасць? Як распарадзіліся б сёння сваім лёсам героі рамана? Што ў «энцыклапедыі рускага жыцця» было пячаткай часу, а што стала знакам лёсу многіх пакаленняў маіх суграмадзян?.. Мастацтва харэаграфіі не гатова адказаць на актуальныя пытанні жыццяўладкавання грамадства. Але, удзельнічаючы ў іх творчым асэнсаванні, аналізе і індывідуальнай ацэнцы, мы тым самым удзельнічаем у працэсе яго ўдасканалення».